Αν δεν έχετε να προσθέσετε κάτι, βγάλτε το σκασμό

 Σαρηγιαννίδη Ευγενία 
  
Στις κυνικές, ψευδεπίγραφες δημοκρατίες του σήμερα όλοι έχουν δικαίωμα στη γνώμη και στη δημόσια τοποθέτηση. Βεβαίως, όπως είχε αναφέρει ένας Αμερικανός πολιτικός «το δικαίωμα του καθενός να έχει γνώμη, δεν συνεπάγεται δική μας υποχρέωση να τον πάρουμε στα σοβαρά». Μάλιστα, η υπέρμετρη φλυαρία βρίσκει στο διαδίκτυο το ιδανικό πεδίο εφαρμογής της. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ

Ήδη λίγο μετά το 2000 μια Αμερικανίδα συγγραφέας, η οποία στις αρχές του 1990 είχε γίνει διάσημη μέσα από τα σεμινάρια της με κεντρικό θέμα την "Απελευθέρωση του συγγραφέα που όλοι κρύβουμε μέσα μας", επανήλθε στο προσκήνιο με το "Εργαστήρι της Πόλλυ Φροστ για να βγάλετε το σκασμό" (Περιοδικό Monthly Review, Ιούλιος-Αύγουστος 2009).

Χαρακτηριστικά ανέφερε «Πάσχετε από μπλογκοολισμό, τουϊτερίτιδα, εξάρτηση από κριτικές, εξάρτηση από τα RSS feeds, σύνδρομο διαταραχής ανανέωσης status; Δεν χρειάζεται να ανησυχείτε. Η λύση είναι στο χέρι σας! Τώρα θα μπορέσετε να βάλετε ένα τέλος στη ροή έκδοσης σκουπιδιών από εσάς χάρη στο σεμινάριο ανασυγκρότησης της Πόλλυ Φροστ».

Ο τρόπος που αξιοποιούνται κατά καιρούς στα media και στο διαδίκτυο τα διάφορα ειδησεογραφικά γεγονότα, είτε αυτά αφορούν ζητήματα διαχείρισης καθημερινής ζωής, εγκληματικές πράξεις, οικονομικά ή πολιτικά γεγονότα, αλλά κυρίως το πρόσφατο παράδειγμα του κορονοϊού (με τελευταία εξέλιξη την υποχρεωτική χρήση της μάσκας στους περισσότερους χώρους, κλειστούς, αλλά και ανοιχτούς), δείχνουν την χρήση και την σημασία της υπερ και της παρά πληροφόρησης στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων.
Περιττή υπερπληροφόρηση

Πιο συγκεκριμένα, καταδεικνύουν ότι για πολλοστή φορά ότι η υπερπληροφόρηση ή και η παραπληροφόρηση συμβάλλουν στη δημιουργία ενός κοινού νου ο οποίος, επειδή «κάτι έχει ακούσει», «κάτι έχει πληροφορηθεί», «κάτι υπέπεσε στην αντίληψή του» κλπ., θεωρεί αυτομάτως πως έχει έγκυρη γνώμη και τεκμηριωμένη άποψη, την οποία μάλιστα έχει κάθε δικαίωμα να εκφράζει δημόσια, συνεισφέροντας με την σειρά του στο χάος της παραγωγής υπερ-παραπληροφόρησης, θύμα της οποίας είναι και ο ίδιος.

Μια υπερπληροφόρηση που δεν προάγει τη διεύρυνση των γνώσεων. Μέσα από αυτή τη διαδικασία εμφανίζεται μάλιστα μια σύγχυση μεταξύ των σημαντικών πληροφοριών και των λεπτομερειών που έχουν υποδεέστερη σημασία ως προς την κατανόηση ενός γεγονότος ή ενός φαινομένου. Παράλληλα, οδηγεί σε ένα "ξεχείλωμα του μυαλού", αφού το άτομο καλείται να επεξεργαστεί συχνά αντιφατικές και ασύνδετες μεταξύ τους διαθέσιμες πληροφορίες τις οποίες δεν μπορεί να συνθέσει κριτικά.

Συνεπώς, τις αναπαράγει όπως ο παπαγάλος, χωρίς να τις έχει αφομοιώσει και κατανοήσει πραγματικά. Πρόκειται για το εκκολαπτόμενο είδος του (μετα) μοντέρνου ομιλητή ο οποίος μιλάει για καθετί όπως τον βολεύει και τον συμφέρει κάθε φορά, χωρίς καμία μέριμνα συνέπειας με όσα κατά καιρούς λέει ή /και πράττει.
Πολυφωνία και άποψη για τα πάντα

Βεβαίως, δεν θα μπορούσαμε να παραλείψουμε πως βασικό τμήμα των φλυαρούντων είναι πολλοί επιστήμονες, οι οποίοι μιλούν δημόσια και αυτοδιαφημίζονται ως ειδικοί, διατυπώνοντας οποιαδήποτε στερεότυπη κοινοτυπία, ερμηνεία, εξήγηση κλπ. η οποία νομιμοποιείται απλώς και μόνο επειδή φαίνεται να απορρέει από κάποιον ο οποίος διαθέτει ακαδημαϊκούς τίτλους που προσδίδουν εξ’ ορισμού κάποιο ορθολογικό κύρος στην άποψή του.

Αυτή η πολυλογία επί παντός επιστητού θα μπορούσε να ανασύρει ένα κάπως ρομαντικό συναίσθημα νοσταλγίας για την παλιά ήσυχη, λιτή άγνοια που δεν "πούλαγε μούρη με τις γνώσεις της" και "δεν είχε άποψη για τα πάντα". Την σημερινή περίοδο μοιάζουν οι άνθρωποι να έβγαλαν (και μέχρι ενός σημείου δικαίως), το φίμωτρο που τους είχε φορέσει μέχρι τη νεωτερικότητα η έλλειψη μόρφωσης, η απαγόρευση, ο κοινωνικός αποκλεισμός, οι αυταρχικές εξουσίες κλπ. και το φόρεσαν στο μυαλό τους.

Γεμίσαμε κενούς νόες με μεγάλα στόματα! Αναπαραγωγούς στερεοτύπων, που αναδιατυπώνουν όσα άκουσαν χωρίς να τα επεξεργαστούν και κυρίως χωρίς τα λεγόμενα τους να έχουν κόστος. Όπως έλεγε ο Ρ. Μουζίλ , ο άνθρωπος που παραγεμίζεται με ότι υπάρχει, ότι ακούγεται και ότι λέγεται «πρέπει ο ίδιος να είναι άμορφος σαν σακί».

Για τον σημερινό διαδικτυακά και τηλεοπτικά πολυλογά, οι συνέπειες των λεγομένων του είναι σχεδόν ανύπαρκτες. Η επικοινωνία εξελίσσεται σε μια επιπόλαιη, επιφανειακή διαδικασία που στόχο έχει τον εντυπωσιασμό και όχι την πραγματική συνεννόηση. Ο λόγος που παράγεται σε μια τέτοια περίπτωση είναι κούφιος, κενός νοήματος και απαρτίζεται από στερεότυπες λέξεις και φράσεις που δηλώνουν με στόμφο σκέτες κοινοτοπίες.

Στις δικές μας σημερινές μεταβατικές, χαοτικές, πιεστικές, "καταθλιπτικές" συνθήκες ζωής, ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά που διακρίνει τους ανθρώπους είναι η υπερκινητικότητα, τουλάχιστον στο πεδίο του λόγου. Η ακατάσχετη πολυλογία εφαρμόζεται παντού: Όλοι μιλούν πολύ, δημόσια, ιδιωτικά, στον εαυτό τους, στους γύρω τους.
=======================

Κείμενο_2:

   H ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ΘΑ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΗΣΕΙ ΤΗ ΓΝΩΣΗ;

   Οι σύγχρονες ψηφιακές "κοινωνίες της γνώσης" καθιστούν την παγκοσμιοποιημένη πληροφορία δυνητικώς διαθέσιμη με τρόπους ώστε η πρόσβαση στην ενημέρωση, τη δια βίου εκπαίδευση κ.ο.κ. να είναι σε όλους θεωρητικώς εφικτή. Τίθενται όμως εξ' αρχής δυο ερωτήματα:

• Πρώτον, αν η φύση των πληροφοριών και ο τρόπος με τον οποίο διακινούνται συμβάλλουν πράγματι στην απόκτηση γνώσης.
• Δεύτερον, αν ο άνθρωπος έχει τις απαιτούμενες δυνάμεις να διαχειρισθεί το είδος της γνώσης, που όπως όλα τα σημερινά "αγαθά" προσφέρεται άφθονη, καθώς ταυτοχρόνως με ταχύτατους ρυθμούς "παλιώνει" και αμέσως σχεδόν αφότου αποκτήθηκε, απαιτεί την αντικατάστασή της από νέα στοιχεία, τόσο γρήγορα όσο ο παλιός μας υπολογιστής εκτοπίζεται από έναν νεώτερης γενιάς. Προλαβαίνει ο άνθρωπος να διαχειρισθεί αυτή την ποσότητα και την ταχύτητα διακίνησης των πληροφοριών; Και άραγε καθιστούν γνώση αυτές οι πληροφορίες;

    Κατά τη σύγχρονη ψυχολογία, η γνώμη δομείται σταδιακά από τη συσχέτιση, την ερμηνεία, την οργάνωση και την ενσωμάτωση νέων πληροφοριών σε αυτές που ήδη υπάρχουν οργανωμένες στο νου του ανθρώπου. Συγκροτείται με νοήματα και γύρω από νοήματα και κατακτάται όταν οι νέες πληροφορίες προσεγγίζονται ενεργητικά και εις βάθος, στάση που προϋποθέτει ενδιαφέρον, κρίση, ερμηνεία, αυτοαξιολόγηση, επαγωγική σκέψη, οργάνωση, ικανότητες επιλογής των σημαντικών πληροφοριών και στοχασμό, διεργασίες δηλαδή που απαιτούν κόπο, χρόνο και εμβάθυνση.
    Ο νους έχει περιορισμένες δυνατότητες, τόσο ως προς την ποσότητα πληροφοριών που μπορεί να συγκρατήσει όσο και ως προς την ταχύτητα της επεξεργασίας τους σε τρέχοντα χρόνο. Όταν το πλήθος των πληροφοριών είναι μεγάλο, όταν αυτές είναι ελλιπείς ή αποσπασματικές, ο απαιτούμενος χρόνος επεξεργασίας αυξάνεται. Αλλά οι εξαιρετικά γρήγοροι ρυθμοί της εκρηκτικής παραγωγής και διακίνησής τους δεν επιτρέπουν αργοπορίες, και ο άνθρωπος καλείται να αυξήσει την απόδοση της νοητικής του "συσκευής" την ίδια στιγμή που οι λειτουργίες της εκ των πραγμάτων επιβραδύνονται. Για να αποφύγει την σύγχυση ή την εξουθένωση, προσθέτει πρόχειρα και βιαστικά τις νέες πληροφορίες στις προϋπάρχουσες γνώσεις του, χωρίς να τις έχει επεξεργασθεί εις βάθος, χωρίς να έχει προλάβει α ενεργήσει επ' αυτών ώστε να τις μετατρέψει σε γνώση. Από την ίδια τη φύση της πληροφορίας οδηγείται σε μια προσέγγιση παθητική που κάνει εντέλει ανέφικτη τη γνώση, αφού οι πληροφορίες δεν έγιναν πλήρως κατανοητές, τα νοήματά τους δεν εντοπίσθηκαν, η προσωπική τους σημασία για το άτομο δεν πρόλαβε να αναδυθεί. Πληροφορίες που δεν ερμηνεύτηκαν και δεν πλούτισαν την προϋπάρχουσα γνώση του ατόμου, αλλά απλώς προσκολήθηκαν σαν ξέφτια, να μπερδεύουν τα νήματα της σκέψης του. Μικρές πληροφοριακές απολήξεις, γνώσεις - εμπορεύματα μια βιομηχανικής παραγωγής, που όπως προειδοποιεί ο Wilden έχει την παρενέργεια να μολύνει το νου.
    Για να διαχειρισθούμε, λοιπόν, τις ολοένα και περισσότερες πληροφορίες, καταφεύγουμε στην πιο φυγόπονη επεξεργασία τους. Τις εντάσσουμε βιαστικά και τυχαία στο νου ως επιπρόσθετες, πιθανώς χρήσιμες στο μέλλον, αλλά αποσπασματικές πληροφορίες που δεν πρόφτασαν να οργανωθούν με γνώση. Έχουμε, έτσι, κάθε ευκαιρία να είμαστε πληροφορημένοι αλλά όχι γνώστες των πραγμάτων. Χωρίς πάντοτε να αντιμάχεται τη γνώση, η πληροφόρηση δεν προϋποθέτει, αλλά ούτε απαραιτήτως την καλλιεργεί. Θα ήταν συνεπώς πιο δόκιμο να αναφερόμαστε στην κοινωνία της πληροφόρησης αντί στην κοινωνία της γνώσης. Θα διατηρήσουμε έτσι την επίγνωση του τι ακριβώς μας διατίθεται και των νοητικών διεργασιών που αυτό υπαγορεύει.

Μπετίνα Ντάβου

(Αναπληρώτρια καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αθηνών) 

================

Κείμενο_4:

   Κατά την φυσιολογία, ακόμα και φλυαρία έχει τα όριά της. Εντούτοις, δεν υπάρχει νόμος της φύσης που να περιορίζει την ανοησία των όσων λέγονται. Μπορώ κάλλιστα να ξεστομίσω την μεγαλύτερη βλακεία του κόσμου: ούτε σπυρί στη γλώσσα θα βγάλω, ούτε θα πάθω κρίση επιληψίας. Δικαιούμαι άραξε άλλης τιμωρίας; Κατά κανόνα, όχι. Ακόμα κι να επιβληθεί μια τέτοια τιμωρία, δεν πρόκειται να είναι αυστηρή.
    Πρώτα απ' όλα είναι σπάνιο το να επισημάνει κανείς μια βλακεία. Ακόμα κι αν την επισημάνει, δεν θα ' χει ούτε το χρόνο, ούτε την όρεξη, ούτε την ευκαιρία να την αποδείξει. Ακόμα κι αν προσκομίσει αποδείξεις, ελάχιστοι θα είναι εκείνοι που θα προσέξουν τις ενστάσεις του. Κι ακόμα κι αν τις προσέξει κάποιος, δεν πρόκειται να τις αξιοποιήσει.
    Τα ίδια ισχύουν και ως προς το ψεύδος. Βεβαίως, αν το ψεύδος αφορά σε συγκεκριμένα γεγονότα, μπορεί και να έχει αλγεινές συνέπειες για τον ψεύτη. Το ψεύδος αυτού του είδους αποκαλείται συκοφαντία, απάτη, ψευδομαρτυρία. Μπορεί ακόμα να καταλήξει στο δικαστήριο, αν και δεν είναι διόλου αναγκαίο. Αντιθέτως, αν το ψεύδος αφορά σε μια ιδέα, σ' ένα πράγμα δηλαδή που δεν μπορούμε να τ' αγγίξουμε ούτε να το δούμε, μένει ατιμώρητο. Ακριβώς όπως μένει και η βλακεία.
    Ονειρεύομαι ένα νέο νόμο της φύσης, εις εφαρμογήν του οποίου κάθε άτομο θα εδικαιούτο μιας περιορισμένης καθημερινής μερίδας λέξεων. Τόσες λέξεις την ημέρα - ούτε μια παραπάνω. Κι όταν θα τις έχει πει κανείς αυτές τις λέξεις που δικαιούται, να μένει μουγκός ίσαμε το άλλο πρωί.
    Μια θανατερή σιωπή θα βασίλευε εκεί γύρω στο μεσημέρι, μια σιωπή που θα διακοπτόταν που και που από φράσεις όλο νόημα εκ μέρους εκείνων που έχουν ικανότητα να σκέφτονται πριν μιλήσουν ή που, γι άλλους λόγους, φείδονται των λέξεών τους. Και όπως τα λόγια αυτά θα διατρυπούσαν τη σιωπή, θα μπορούσαν επιτέλους να ακουστούν.
    Πώς και σε ποιόν κάνει κακό η βλακεία;
    Η πληροφόρηση είναι ο σύνδεσμός μας με την πραγματικότητα. Από την πιο απλή μορφή της ("Ο αμανίτης ο μυοκτόνος είναι δηλητηριώδης", "Τα πορτοκάλια είναι φαγώσιμα") ως λογοτεχνία, που είναι κι αυτή πληροφόρηση, αλλά πιο σύνθετη.
    Η πληροφόρηση είναι η βάση των πράξεών μας. Μια λανθασμένη πληροφόρηση οδηγεί σε άφρονες πράξεις, κάτι που οδηγεί που γνωρίζουν όσοι να φάνε αμανίτες μυοκτόνους επειδή τους είχαν πει ότι ήταν πορτοκάλια. Ένα κακό ποίημα δεν είναι θανατηφόρο, είναι όμως, με τον τρόπο του βλαβερό.
    Πώς και σε ποιόν κάνει κακό το ψεύδος;
    Προφανώς σ' αυτόν κατά του οποίου στρέφεται, εμμέσως όμως βλάπτει κι όλους εμάς, αφού διαλύει το θεμελιώδες συστατικό της πληροφόρησης: την εμπιστοσύνη. Το ψεύδος, δηλαδή η παραπληροφόρηση, χαρίζει στον ψεύτη ένα άμεσο προσωπικό πλεονέκτημα, εις βάρος της κοινότητας. Ο ψεύτης είναι παράσιτο. Αποδυναμώνει τον οργανισμό εντός του οποίου παρασιτεί, και μπορεί να τον οδηγήσει σε αφανισμό.
    Όταν δεν θα υπάρχει εμπιστοσύνη, δεν θα υπάρχουν ψεύτες, αλλά ούτε και πληροφορίες - με λίγα λόγια, δεν θα υπάρχει τίποτα. Θα χάσουμε την επαφή με την πραγματικότητα να προσαρμόζουμε τις πράξεις μας και, επομένως, να εξελισσόμαστε. Ο βλαξ και ο ψεύτης θα μας αφανίσουν.
    Κι ύστερα, δεν θα μείνει παρά ο βλαξ.
    Κείμενο του ΣΛΑΒΟΜΙΡ ΜΡΟΖΕΚ από το περιοδικό Lettre International. Μετάφραση: Αχιλλέας Κυριακίδης.

 ===============

Kείμενα από το πρώτο Site που ...έστησα πριν 20 χρόνια!

• https://www.oocities.org/gutsi1/search.htm
• https://www.oocities.org/gutsi1/