Τετάρτη 22 Δεκεμβρίου 2010

...από την ομιλία της Jacqueline de Romilly για την εκπαίδευση

«Οι όροι Παιδεία και Εκπαίδευση χωρίζονται από μια ανεπαίσθητη νοηματική διαφορά. Με τον πρώτο όρο εννοούμε την εκπλήρωση των διανοητικών δυνατοτήτων του ανθρώπου, ενώ με τον δεύτερο τη μετάδοση γνώσης. Ο διχασμός μεταξύ τους προκαλεί τη σημερινή κρίση και την υποβάθμιση της ιστορίας ή της λογοτεχνίας, που χαρακτηρίζονται περιττές πολυτέλειες για το εκπαιδευτικό σύστημα. Η εκφραστική όμως αδυναμία και η ανικανότητα να κατανοήσουμε ο ένας τον άλλον, είναι αυτές που οδηγούν στη βία.

»Για να αντιληφθούμε με ακρίβεια τον λόγο του άλλου, πρέπει να κατανοήσουμε τη σκέψη των προγόνων μας। Η άγνοια του παρελθόντος που επιδεικνύουν οι σημερινοί νέοι απειλεί τη σύγχρονη κοινωνία με πολιτειακή εκτροπή. Στη λογοτεχνία μπορεί να βρει κανείς τη ζωντανή γνώση του παρελθόντος και για τον λόγο αυτό η αντιμετώπισή της ως περιττή πολυτέλεια αποτελεί σοβαρό και επικίνδυνο σφάλμα. Ο Πρωταγόρας αναφέρει στον Πλάτωνα ότι οι νέοι Αθηναίοι είχαν συμφέρον να μελετούν τον Ομηρο, από όπου θα αντλούσαν πρότυπα ηθικής και γενναίας συμπεριφοράς. Κάθε λογοτεχνικό κείμενο δίνει πρόσβαση σε μια εποχή και τον τρόπο σκέψης της, αφήνοντας έντονες εντυπώσεις και μνήμες. Πολλές φορές, οι γνώσεις αυτές από τη σχολική αίθουσα αναπαράγονται σε ώριμα έργα, όπως κάνουν με τις αρχαιοελληνικές μνήμες του ο Ζιρωντού, ο Σαρτρ και τόσοι άλλοι...» (μετάφραση: Φίλιππος Χατζόπουλος).

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_2_21/12/2010_४२६३२७

«Εκανα παρέα με τον Περικλή»
Η Γαλλίδα ακαδημαϊκός Ζακλίν ντε Ρομιγί αφιέρωσε τη ζωή της στην ελληνική γλώσσα και τον πολιτισμό

Του Σπυρου Γιανναρα

ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ. Πικραμένη από τη σταδιακή υποχώρηση των ανθρωπιστικών σπουδών και την αντίστοιχη επικράτηση μιας τεχνοκρατικής αντίληψης στην παιδεία, έφυγε το περασμένο Σάββατο στα 97 της χρόνια, η Γαλλίδα ελληνίστρια και ακαδημαϊκός Ζακλίν ντε Ρομιγί.

«Η Ρομιγί αφιέρωσε τη ζωή της στην ελληνική γλώσσα και στον ελληνικό πολιτισμό, διότι θεωρούσε ότι η μελέτη τους οδηγεί στην κατανόηση της ελευθερίας του ανθρώπου και της δημοκρατίας», υπογράμμισε και η ισόβια γραμματέας της Γαλλικής Ακαδημίας Ελέν Καρέρ ντ’ Ανκός.

«Εζησα σε μια ευτυχισμένη εποχή όπου οι γυναίκες είχαν πρόσβαση στα αρχαία ελληνικά και μετά τον πόλεμο μια περίοδο όλο και μεγαλύτερης άνθισης της μελέτης τους. Υστερα ήρθε ο Μάης του ’68 κι όλα σταμάτησαν. Σήμερα πρέπει να παλεύουμε για να μην εξαφανιστούν από τα σχολεία. Η άμεση επαφή με την ομορφιά των κειμένων μεταμορφώνει κι εξυψώνει τον άνθρωπο. Οι ανθρωπιστικές σπουδές μας κάνουν πιο ανεκτικούς, πιο γενναιόδωρους, πιο ευαίσθητους στην ομορφιά του κόσμου. Οι ανθρωπιστικές σπουδές αυξάνουν την ανθρωπιά μας», ανέφερε σε συνέντευξη στην εφημερίδα «La Croix» το 2008.

Η Ρομιγί άλωσε πολλά ανδρικά προπύργια. Υπήρξε η πρώτη γυναίκα καθηγήτρια στο γαλλικό College de France (1973) στην έδρα «Η Ελλάδα και η διαμόρφωση μιας ηθικής και πολιτικής σκέψης» και η πρώτη γυναίκα που εξελέγη ακαδημαϊκός στην έδρα «Αρχαίων Επιγραφών και Γραμμάτων» (1975). Ηταν η δεύτερη Γαλλίδα που στέφθηκε ακαδημαϊκός μετά τη συγγραφέα Μαργκερίτ Γιουρσενάρ. Υπήρξε επίσης η πρώτη γυναίκα που έγινε δεκτή στην Ecole Normale (1933) και η πρώτη που πέρασε με επιτυχία τις εξετάσεις για το δίπλωμα της Agregation (1936).

«Είχα το προνόμιο να ανήκω σε μια γενιά, όπου άνοιξαν επιτέλους οι πόρτες στις γυναίκες οι οποίες είχαν για πρώτη φορά την ευκαιρία να ανέβουν σε έδρα», είχε δηλώσει σχετικά, με μεγάλη δόση μετριοφροσύνης, σε συνέντευξη στο περιοδικό «Le Point» το 2007.

Για πάνω από εξήντα χρόνια αφιερώθηκε ψυχή τε και σώματι στην αρχαία ελληνική λογοτεχνία γράφοντας και διδάσκοντας είτε για το θέατρο του Αισχύλου και του Ευριπίδη, τον αγαπημένο της Θουκυδίδη και τον Πελοποννησιακό πόλεμο, είτε για την εξέλιξη της ιστορίας των ιδεών, ειδωμένη μέσα από το πρίσμα της ελληνικής σκέψης. Εξετάζοντας δηλαδή τη διαχρονική εξέλιξη θεμελιακών αρχών και εννοιών του ανθρώπινου πολιτισμού όπως τον Νόμο και το Δίκαιο, την Ελευθερία, τη Δημοκρατία, την Απλότητα σε σχέση με την καταγωγική τους σημασία.

Η Ρομιγί δεν αντιμετώπιζε τα αρχαία ελληνικά κείμενα ως έργα γραμμένα σε μια νεκρή γλώσσα, αλλά ως έναν θησαυρό που μας επιτρέπει να αντιληφθούμε πληρέστερα και σε μεγαλύτερο βάθος το παρόν μας. Ενδεικτική είναι η δήλωσή της ότι τα αρχαία ελληνικά τής έδιναν χαρά κι ότι ξόδεψε περισσότερο χρόνο κάνοντας παρέα με τον Περικλή και τον Αισχύλο, απ’ ό,τι με τους συγχρόνους της. Η φράση αυτή, η οποία απέχει έτη φωτός από τις κοινότοπες και πανομοιότυπες κατά καιρούς δηλώσεις αδιάφορων πολιτικών για τη σημασία της αρχαίας Ελλάδας, προκαλεί κατάπληξη και θλίψη στους αποφοίτους του ελληνικού σχολείου, από τη Μεταπολίτευση και δώθε, που στην πλειονότητά τους βίωσαν τη διδασκαλία των αρχαίων ως μια ανιαρή διαδικασία αποστήθισης λεξιλογίου και γραμματικοσυντακτικών κανόνων.

Η Ζακλίν ντε Ρομιγί, η οποία γεννήθηκε το 1913, την παραμονή του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου κατά τη διάρκεια του οποίου έχασε τον πατέρα και δύο θείους της, γνώρισε τα ιλιγγιώδη επιτεύγματα, αλλά και τις ολέθριες καταστροφές του περασμένου αιώνα, παραμένοντας σταθερά προσηλωμένη στα ιδεώδη του αρχαιοελληνικού πολιτισμού.

Δεν ήταν ένας μουσειολόγος που διέσωσε μια παρωχημένη γνώση, αλλά ένας πνευματικός άνθρωπος που πάλεψε ώστε να μην ξεχάσουμε ότι το μεγάλο μάθημα του παρελθόντος μπορεί να αποδειχθεί σωτήριο σε δύσκολους καιρούς.

Εξέδωσε δεκάδες βιβλία, η πλειονότητα των οποίων έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά। Το τελευταίο, «Το ανθρώπινο μεγαλείο στον αιώνα του Περικλή» (εκδόσεις Ωκεανίδα), κυκλοφόρησε πέρυσι το καλοκαίρι.

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_100006_21/12/2010_426316

Παρασκευή 17 Δεκεμβρίου 2010

Χωρίς κριτική σκέψη οι Ελληνες μαθητές

Από τις χειρότερες επιδόσεις μεταξύ 65 χωρών στον διαγωνισμό PISA

Του Αποστολου Λακασα

Ενας στους πέντε Ελληνες μαθητές διαβάζοντας ένα κείμενο αδυνατεί να αναγνωρίσει το κύριο θέμα του, να εντοπίσει μία με σαφήνεια διατυπωμένη πληροφορία εντός του κειμένου, να κάνει μια απλή συσχέτιση ανάμεσα στις πληροφορίες του κειμένου και σε κοινές, καθημερινές γνώσεις. Αυτό προκύπτει από την επιμέρους ανάλυση των επιδόσεων Ελλήνων μαθητών στον διαγωνισμό PISA που διενεργήθηκε το 2009. Οι 15χρονοι μαθητές 65 χωρών εξετάστηκαν στην κατανόηση κειμένου, τα μαθηματικά και τις φυσικές επιστήμες. Ο διαγωνισμός διενεργείται ανά τριετία, και κάθε φορά από τον ΟΟΣΑ δίνεται βάρος σε μία μαθησιακή δεξιότητα. Φέτος ήταν η σειρά του αναγνωστικού εγγραμματισμού (κατανόηση κειμένου). Παρότι η Ελλάδα βελτίωσε τη μέση επίδοσή της σε σχέση με τον διαγωνισμό του 2006, αυτό δεν ανατρέπει την εικόνα, καθώς οι επιμέρους επιδόσεις των μαθητών στην ικανότητα να κατανοούν γραπτά κείμενα, να τα χρησιμοποιούν και να τα αξιοποιούν για την προσωπική τους γνωστική βελτίωση, δείχνουν ότι το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας πάσχει σοβαρά. Μάλιστα, οι χειρότερες επιδόσεις των Ελλήνων μαθητών είναι στον εντοπισμό της πληροφορίας (δηλαδή, την κριτική σκέψη), και την κατανόηση κειμένων που περιέχουν βοηθητικά σχήματα, π.χ. κόμικς, χάρτες. Δηλαδή, σε μία εποχή που η απόκτηση πληροφοριών γίνεται από πολλές πηγές, τα Ελληνόπουλα παρουσιάζονται προσκολλημένα στην παραδοσιακή μορφή του βιβλίου, το οποίο μάλλον... παπαγαλίζουν. Ειδικότερα, με βάση τα επιμέρους στοιχεία που παρουσιάζει η «Κ» για τις επιδόσεις των Ελλήνων μαθητών στην κατηγορία της κατανόησης κειμένου προκύπτουν τα ακόλουθα:

- Στη γενική κατηγορία της κατανόησης κειμένου στον διαγωνισμό του 2009 η Ελλάδα συγκέντρωσε 483 βαθμούς και βρέθηκε στην 31η θέση μεταξύ 65 χωρών. Στον διαγωνισμό του 2006 είχε 460 βαθμούς και ήταν στην 36η θέση μεταξύ 57 χωρών. Η ελληνική επίδοση βελτιώθηκε μόνο κατά 9 μονάδες συγκριτικά με τον διαγωνισμό του 2000 (ήταν 25η μεταξύ 31 χωρών), όταν και πάλι ο διαγωνισμός είχε δώσει βάρος στην κατανόηση κειμένου. Ομως, και τότε όπως και στον τελευταίο διαγωνισμό η Ελλάδα είναι στην ομάδα των χωρών που είναι κάτω από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ (493 βαθμοί το 2009).

- Ομως, το 21,3% των Ελλήνων μαθητών είχε επίδοση που δείχνει ότι αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα στην κατανόηση κειμένου. Συγκεκριμένα, βρέθηκε κάτω από το επίπεδο 2 (με ανώτατο επίπεδο το 6), το οποίο θεωρείται το κατώφλι για την ποιότητα του εκπαιδευτικού συστήματος. Στον ΟΟΣΑ κατά μέσο όρο το 18,8% των μαθητών είχαν επίδοση κάτω του 2.

- Στον αντίποδα, στα υψηλά επίπεδα 5 και 6 (δείχνουν τους άριστους μαθητές) βρέθηκε μόνο το 5% και 0,6% αντίστοιχα των Ελλήνων μαθητών, ενώ ο μέσος όρος του ΟΟΣΑ είναι 7,2% και 0,8% αντίστοιχα. Να σημειωθεί πάντως ότι σε τρεις χώρες -Τουρκία, Μεξικό και Χιλή- κανένας μαθητής δεν βρέθηκε στο ανώτατο επίπεδο 6.

- Οι περισσότεροι Ελληνες μαθητές κινούνται στη μετριότητα, καθώς στο επίπεδο 2 βρέθηκε το 24% και στο επίπεδο 3 το 28,9% των μαθητών.

- Ως προς τις πέντε υποκατηγορίες, η χειρότερη επίδοση των Ελλήνων μαθητών ήταν στον εντοπισμό των πληροφοριών που περιέχει το κείμενο. Πήραν 468 βαθμούς έναντι 495 του μέσου όρου του ΟΟΣΑ.

- Εξίσου άσχημα πήγαν οι μαθητές στην κατανόηση μη συνεχών κειμένων (στα οποία παρεμβάλλονται βοηθητικά χάρτες, σχήματα, κόμικς κ.λπ.) όπου συγκέντρωσαν 472 έναντι 493 βαθμών του μέσου όρου.

- Πάλι χαμηλότερα -αλλά με μικρότερη απόκλιση- από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ ήταν οι επιδόσεις στη σύνθεση και ερμηνεία κειμένου (484 βαθμοί έναντι 493), στην κατανόηση συνεχών κειμένων (χωρίς γραφικά κ।λπ.) με 487 βαθμούς έναντι 494 του μέσου όρου, και στην αξιολόγηση ενός κειμένου (489-494).

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_100057_17/12/2010_426092

Τετάρτη 8 Δεκεμβρίου 2010

Οι Ασιάτες στην κορυφή της εκπαίδευσης


Ως ανερχόµενη παγκόσµια δύναµη και στην εκπαίδευση επιβεβαιώνεται η Κίνα, σύµφωνα µε την έκθεση PISA του ΟΟΣΑ για τις επιδόσεις των µαθητών σε Ανάγνωση, Μαθηµατικά και Φυσικές Επιστήµες. Οι άλλοτε πρωταθλητές Φινλανδοί χάνουν θέσεις και ανησυχούν, ενώ οι έλληνες συµµαθητές τους παρουσιάζουν βελτίωση στις δύο από τις τρεις κατηγορίες.
Η έρευνα του ΟΟΣΑ αποκαλύπτει ότι οι έλληνες µαθητές βελτιώνουν τις επιδόσεις τους στην Ανάγνωση/κατανόηση κειµένου και τα Μαθηµατικά, αλλά παραµένουν κάτω από τον µέσο όρο. Στην έρευνα που πραγµατοποιείταικάθε τρία χρόνια συµµετείχαν περίπου 470.000 δεκαπεντάχρονοι µαθητές από 65 χώρες. Στα Μαθηµατικά οι 15χρονοι Ελληνες συγκεντρώνουν 466 βαθµούς από 459 το 2006 και στην Ανάγνωση/ κατανόηση κειµένου 483από 460 πριν από τρία χρόνια. Στις Φυσικές Επιστήµες δείχνουν να κινούνται στα ίδια επίπεδα, καθώς πήραν 470 βαθµούς το 2009 έναντι 473 βαθµών το 2006. Από την έρευνα προκύπτει επίσης ότι η Ελλάδα βρίσκεται ως προς την ποιότητα εκπαίδευσης στον µέσο όρο των χωρών του Οργανισµού Ανάπτυξης και Οικονοµικής Συνεργασίας.

Η πρωτιά και στις τρεις κατηγορίες ανήκει στους κινέζους µαθητές των σχολείων της Σαγκάης, οι οποίοι αξίζει να σηµειωθεί ότι συµµετείχαν για πρώτη φορά σε έρευνα του ΟΟΣΑ. Εξίσου καλές επιδόσεις παρουσιάζουν οι µαθητές του Χονγκ Κονγκ, ενώ αρκετές θέσεις πιο κάτω βρίσκονται οι συµµαθητές τους από την Ταϊβάν. Είναι χαρακτηριστικό, πάντως, ότι πέντε από τις πρώτες δέκα θέσεις στην κατηγορία Ανάγνωση/κατανόηση κειµένου καταλαµβάνουν χώρες από την Ασία.

Η Ευρώπη εκπροσωπείται µόνο από τη Φινλανδία και την Ολλανδία στην πρώτη δεκάδα. Οι φινλανδοί µαθητές, πάντως, δεν έχασαν τα πρωτεία µόνο από τους κινέζους συµµαθητές τους, αλλά και τη δεύτερη θέση από τους Νοτιοκορεάτες. Η υπουργός Παιδείας της χώρας χαρακτήρισε αυτήν την πτώση στις επιδόσεις «ανησυχητική». «Οι δεξιότητες των φινλανδών µαθητών έχουν κατά κάποιον τρόπο µειωθεί στην Ανάγνωση σε σχέση µε το 2000», αναγνώρισε η Χένα Βίρκουνεν, αποδίδοντας το φαινόµενο στην ολοένα και µεγαλύτερη αδιαφορία των παιδιών για το διάβασµα. «Πριν από δέκα χρόνια, ένα στα πέντε παιδιά δήλωνε ότι δεν του αρέσει να διαβάζει.

Σήµερα είναι ένα στα τρία και το 50% στα αγόρια», τόνισε.

Στον αντίποδα, θεαµατικές βελτιώσεις στις επιδόσεις τους παρουσιάζουν οι µαθητές από τη Χιλή, το Ισραήλ, την Πολωνία, την Πορτογαλία, την Ουγγαρία και τη Γερµανία. Μέτρια – και χειρότερα από το 2000 – είναι τα αποτελέσµατα για τις Ηνωµένες Πολιτείες και τη Βρετανία.
http://www.tanea.gr/default.asp?pid=2&ct=2&artid=4608035