“Εγκέφαλος ποπ κορν” – Η διάσπαση της προσοχής μας λόγω τεχνολογίας

ΚΑΛΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΡΙΑ 

Πρόσφατα δεδομένα σχετικών ερευνών δείχνουν ότι η μέση διάρκεια της ανθρώπινης προσοχής είναι 8,25 δευτερόλεπτα. Εάν αυτός ο αριθμός δε σημαίνει τίποτα για εσάς, τότε σκεφτείτε το εξής: Τα χρυσόψαρα έχουν μέση διάρκεια προσοχής 9 δευτερολέπτων. Σκεφθείτε το για ένα λεπτό! ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ

Μέσα σε αυτό το χάος και τη ζοφερή εικόνα των μειωμένων γνωστικών ικανοτήτων, βομβαρδιζόμαστε τώρα με έναν νέο όρο: «εγκέφαλος ποπ κορν». Ας ρίξουμε φως στο θέμα και ας δούμε πώς μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε. Δυστυχώς, ούτε η δυνατότητα προσήλωσης μας βελτιώνει τα πράγματα, αν σκεφτεί κανείς ότι σε μόλις 15 χρόνια (από το 2000 έως το 2015) η ικανότητά μας να παραμένουμε προσηλωμένοι μειώθηκε κατά 25%.

«Ο “εγκέφαλος ποπ κορν” αναφέρεται στο μυαλό μας, το οποίο μεταπηδά συνεχώς από τη μια σκέψη στην άλλη, παρόμοια με το πώς το ποπ κορν σκάει σποραδικά σε ένα δοχείο. Υπό αυτό το πρίσμα, οι σκέψεις ενός ατόμου μεταπηδούν από τη μια ιδέα στην άλλη, χωρίς πολύ βάθος ή εστίαση και όλο αυτό αποτελεί μια κατάσταση διάσπασης της προσοχής με γρήγορες εναλλαγές στην εστίαση του θέματος», εξηγούν οι νευροψυχίατροι. Αν νομίζετε ότι αυτό σας θυμίζει έναν όρο που όλοι γνωρίζουμε ήδη, Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής (ADD), τότε έχετε δίκιο. Όπως και με το ADD, τα άτομα με «εγκέφαλο ποπ κορν» αντιμετωπίζουν αρκετές γνωστικές δυσκολίες.

Όπως εξηγούν οι ειδικοί, ο “εγκέφαλος ποπ κορν” έχει ως αποτέλεσμα τη δυσκολία των ατόμων να παραμείνουν συγκεντρωμένοι στην εργασία τους, κάτι που άθελά τους οδηγεί σε κακή απόδοση. Αυτή η ανήσυχη ψυχική κατάσταση οδηγεί κατ’επέκταση σε μια αίσθηση εξάντλησης.

Οι αιτίες του “εγκεφάλου του ποπ κορν”

Ο “εγκέφαλος ποπ κορν” δεν είναι επίσημος όρος που συναντάμε στα βιβλία ψυχολογίας. Αν και είναι δύσκολο να προσδιορίσουμε την ακριβή στιγμή ή την πλατφόρμα όπου πρωτοεμφανίστηκε αυτός ο όρος, πιθανότατα κέρδισε την διάδοσή του μέσω… πλατφορμών όπως το TikTok, το Reddit ή το Twitter.

Είναι σύνηθες να εμφανίζονται νέοι όροι και φράσεις σε διαδικτυακές κοινότητες, όπου οι χρήστες μοιράζονται εμπειρίες και ιδέες που σχετίζονται με την ψυχική υγεία και τη γνωσιακή λειτουργία. Αυτή λοιπόν η αλλαγή στο βαθμό τής διάσπασης της προσοχής μας, προκαλείται εν μέρει από την τεχνολογία.

Έτσι, ενώ οι χρήστες αλληλεπιδρούσαν στις πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης και συζητούσαν το πώς το multitasking και η υπερφόρτωση ερεθισμάτων οδηγούν σε μειωμένο εύρος προσοχής, ο όρος «εγκέφαλος ποπ κορν» έκανε την εμφάνιση του καθώς ταυτίστηκε με τις εμπειρίες τους και έγινε viral.

Διαδίκτυο και “εγκέφαλος του ποπ κορν”

Με τη συνεχή διαθεσιμότητα πληροφοριών και ερεθισμάτων μέσω των smartphones, των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και του Διαδικτύου, πολλοί άνθρωποι βιώνουν μικρότερο εύρος προσοχής και μειωμένη ικανότητα συγκέντρωσης για μεγάλα χρονικά διαστήματα.

Το Διαδίκτυο παρέχει άμεση πρόσβαση σε τεράστιες ποσότητες πληροφοριών, γεγονός που οδηγεί σε αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο αποκτούμε γνώση, επιλύουμε προβλήματα και απομνημονεύουμε πληροφορίες. Δυστυχώς, η συνεχής έκθεσή μας σε τεχνολογικά μέσα έχει επηρεάσει αρνητικά όχι μόνο τον εγκέφαλό μας και τις γνωστικές μας ικανότητες, αλλά και την ψυχή και τη συναισθηματική μας ευεξία. Να ένας καλός λόγος, για να εξετάσουμε το ποια είναι τα οφέλη του να κάνετε την πρωινή σας ρουτίνα, χωρίς να χρησιμοποιείτε το τηλέφωνο σας.

Καθώς λοιπόν η άνοδος της τεχνολογίας έχει επηρεάσει πτυχές της ψυχικής μας υγείας, συμπεριλαμβανομένου του στρες και της αυτοεκτίμησης, όπως λένε οι νευροψυχίατροι, η συνεχής συνδεσιμότητα και η έκθεση στο διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μπορεί να συμβάλλει στην ανάπτυξη αισθημάτων ανεπάρκειας, φόβου και πίεσης να παρουσιάσουμε μια εξιδανικευμένη εκδοχή του εαυτού μας.

Πώς μετριάζουμε τις αρνητικές επιπτώσεις;

Είναι όμως, ο «εγκέφαλος ποπ κορν» κάτι σοβαρό που απαιτεί θεραπεία ή είναι απλώς ο τρόπος με τον οποίο ο εγκέφαλός μας εξελίσσεται – και ουσιαστικά προσαρμόζεται – στο περιβάλλον των αυξημένων ερεθισμάτων;

Για ορισμένα άτομα, ο «εγκέφαλος ποπ κορν» μπορεί να μην αποτελεί σημαντικό πρόβλημα, ενώ για άλλα μπορεί να απαιτεί μία πιο προσεκτική διαχείριση. Εάν σας οδηγεί σε σημαντικές δυσκολίες και επηρεάζει την παραγωγικότητα σας, μπορεί να είναι επωφελές να εξετάσετε στρατηγικές για τη διαχείριση του χρόνου που αφιερώνετε στη χρήση του τηλεφώνου σας και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

«Ο καθορισμός ορίων, η εξάσκηση της επίγνωσης και η ενσωμάτωση τακτικών διαλειμμάτων από την τεχνολογία μπορεί να βοηθήσει στην άμβλυνση των επιπτώσεων της συνεχούς διέγερσης στην προσοχή και τη γνωστική λειτουργία», λένε οι νευροψυχολόγοι. Σύμφωνα με το Harmony Healthcare IT, ο μέσος Αμερικανός κοιτάζει το τηλέφωνό του για λίγες περισσότερες από 4,5 ώρες κάθε μέρα. Εάν κάνετε τον υπολογισμό, αυτό αθροίζεται σε περίπου 70 ημέρες τον χρόνο, οπότε δεν είναι περίεργο γιατί ο εγκέφαλός μας είναι συνεχώς σε υπερένταση.

Ειδικά, αν σκεφτούμε ότι ο μέσος χρόνος που αφιερώνουμε σε μια ιστοσελίδα είναι λιγότερο από ένα λεπτό – μερικές φορές μόνο 20 δευτερόλεπτα – πριν κάνουμε κλικ και αρχίσουμε να καταναλώνουμε διαφορετικό περιεχόμενο σε κάποια άλλη σελίδα, είναι εύκολο να καταλάβουμε γιατί δεν μπορούμε να παραμείνουμε συγκεντρωμένοι.

Λοιπόν, πώς το μετριάζουμε αυτό; Οι ειδικοί προτείνουν να αφιερώνουμε τον χρόνο μας σε δραστηριότητες που απαιτούν γνωστική δέσμευση και εστίαση (χωρίς τους περισπασμούς), όπως το διάβασμα ή άλλες δημιουργικές αναζητήσεις.

Η σωματική άσκηση είναι επίσης ένας πολύ καλός τρόπος για να μετατοπίσουμε την προσοχή του εγκεφάλου μας μακριά από τη ρηχή περιήγηση στο διαδίκτυο, που προκαλεί “εγκέφαλο ποπ κορν”. Υπάρχουν πολλές γρήγορες και εύκολες ασκήσεις στο σπίτι που μπορείτε να δοκιμάσετε, και ας μην ξεχνάμε ότι το να πηγαίνετε σε εξωτερικούς χώρους μπορεί να σας βοηθήσει να βελτιώσετε συνολικά την υγεία σας — γνωστική, σωματική και συναισθηματική!