Blogger: ...αντιγράφω από ένα Site που είχα δημιουργήσει το 2000 για να υποστηρίξω το βιβλίο: "Μαθαίνοντας στο Ιnternet Φυσική" (ΕΚΔΟΣΕΙΣ -ΚΑΣΤΑΝΙΏΤΗ). Με το Ιnternet στα πρώτα του βήματα είχε αναπτυχθεί ένας διάλογος για το πως αυτό θα επηρεάσει την Εκπαίδευση. Δυστυχώς έχουν περάσει πάνω από 20 χρόνια και φαίνεται ότι η εκπαίδευση είναι τελικά το θύμα αυτής της Επανάστασης. Έχει αξία να δούμε μερικές απόψεις που εξακολουθούν να είναι επίκαιρες!
------------------------------------------
Του Θεόδωρου Κρητικού
Εντγκάρ Μορέν-Οι εφτά γνώσεις-κλειδιά για την παιδεία του μέλλοντος-Mετ. Θοδωρής Τσαπακίδης-Eκδόσεις του εικοστού πρώτου
Με αξιοθαύμαστη εμμονή και ανάλογη έμφαση τονίζεται, σε κάθε σχετική ευκαιρία, ότι η σύγχρονη παιδεία και κυρίως η σχολική της θέσπιση οφείλουν να ακολουθούν κατά πόδας τους ρυθμούς των σύγχρονων αλλαγών. Ενώ όμως συχνά πυκνά γίνεται λόγος για "αναγκαία προσαρμογή του σχολείου" σε μια κοινωνία που διαρκώς αλλάζει, σπανίως ακούμε να επισημαίνονται τα πνευματικά μας εφόδια, στα οποία οφείλουμε να εδράζουμε τις μεταρρυθμιστικές μας προτάσεις.
Ο Εντγκάρ Μορέν, που γνωρίζει καλύτερα από τον καθένα τους γόνιμους τρόπους, με τους οποίους οι επιμέρους γνώσεις υπηρετούν την ολιστική σύλληψη της πραγματικότητας, καταθέτει δημοσίως, για άλλη μια φορά, τη σφαιρική και ολοκληρωμένη του άποψη. Ο Γάλλος συγγραφέας, επιχειρώντας να ανταποκριθεί στο αίτημα για συγκεκριμένες και ουσιαστικές προτάσεις που θα αποσαφηνίζουν το θολό τοπίο της (φερόμενης ως διαρκούς και γενικευμένης) "κρίσης", συνοψίζει σε εφτά γνώσεις-κλειδιά τις εκπαιδευτικές αρχές, στις οποίες οφείλει να εδράζεται η παιδεία του μέλλοντός μας. Οι εν λόγω αρχές, ως απόσταγμα της μακραίωνης πολιτισμικής και διανοητικής μας ιστορίας, συμπυκνώνουν τις γνωστικές μας κατακτήσεις, υποδεικνύοντας συγχρόνως και τις δέουσες προοπτικές των εκπαιδευτικών μας στρατηγικών.
Αρχή πρώτη: Η παιδεία πρέπει να δείξει κατ' αρχήν "ότι δεν υπάρχει καμία γνώση που να μην απειλείται, σε κάποιο βαθμό, από το λάθος και την ψευδαίσθηση". Τα λάθη του νου, τα διανοητικά λάθη και οι ψευδο-ορθολογισμοί οφείλουν λοιπόν να βρίσκονται στο επίκεντρο των εκπαιδευτικών μας ανησυχιών από την πρώτη κιόλας στιγμή.
Αρχή δεύτερη: Η παιδεία μας οφείλει να μυήσει τον πολίτη της νέας χιλιετίας στους τρόπους και τις μεθόδους, με τις οποίες προσεγγίζονται οι κατηγορίες του πλαισίου, της σφαιρικότητας, του πολυδιάστατου και του πολύπλοκου. Η μέχρι τώρα παιδεία μας "δεν μας έμαθε να συσχετίζουμε τις γνώσεις, αλλά να τις διαχωρίζουμε, να τις περιχαρακώνουμε και να τις απομονώνουμε". Απαιτείται λοιπόν μια μεταρρύθμιση της σκέψης, προκειμένου να εξασφαλιστεί η ίδια μας η ικανότητα να οργανώνουμε τη γνώση.
Αρχή τρίτη: Γνωρίζουμε ήδη ότι ο άνθρωπος είναι ένα πλάσμα της φύσης, που "ανέπτυξε με απίστευτο τρόπο τις δυνητικότητες της ζωής". Γνωρίζουμε, επίσης, ότι ο άνθρωπος ολοκληρώνεται ως πλήρες ανθρώπινο ον "μόνο μέσα από και μέσα στον πολιτισμό". Οφείλουμε, επομένως, να οργανώσουμε "μια βασική και παγκόσμια εκπαίδευση που θα ασχολείται με την ανθρώπινη συνθήκη", με την πληρέστερη δυνατή γνωστική προσέγγιση της ανθρώπινης φύσης.
Αρχή τέταρτη: Η παιδευτική προετοιμασία για την πλανητική μας εποχή φαίνεται πως επείγει. Οφείλουμε επομένως να μη θέτουμε σε αντιπαράθεση το παγκόσμιο και τις πατρίδες, αλλά να "συνδέουμε τις οικογενειακές, τοπικιστικές, εθνικές, ευρωπαϊκές μας πατρίδες, ομόκεντρα, και να τις ενσωματώνουμε μέσα στο συγκεκριμένο σύμπαν της γήινης πατρίδας". Πράγματι, αν η έννοια της πατρίδας παραπέμπει σε μια κοινή ταυτότητα, σε μια σχέση συναισθηματικής υπαγωγής, εν τέλει σε ένα κοινό πεπρωμένο, "τότε μπορούμε να εισαγάγουμε την έννοια της Γης-Πατρίδας".
Αρχή πέμπτη: "Είναι αναγκαίο όσοι έχουν αναλάβει το έργο της εκπαίδευσης να πάνε στην πρώτη γραμμή της αβεβαιότητας των καιρών μας". Αυτό σημαίνει ότι οφείλουμε να επινοήσουμε τη διδασκαλία, με την οποία η σκέψη θα εξοπλιστεί και θα σκληραγωγηθεί για να αντιμετωπίσει την, πανάρχαιη κατά τα άλλα, κατηγορία της αβεβαιότητας.
Αρχή έκτη: Η κατανόηση συνιστά πρωτεύουσα παιδευτική στοχοθεσία. Για την εκπαιδευτική της πρόσληψη, ωστόσο, η μετάδοση και η πρόσληψη των πληροφοριών μέσω της προβεβλημένης ψηφιακής τεχνολογίας δεν φαίνεται να επαρκούν. Απαιτείται ιδιαίτερη παιδευτική προετοιμασία που θα καλλιεργεί τον αυτο-κριτικό έλεγχο. Πρόκειται για διαδικασία, που αναμφιβόλως προϋποθέτει "μια μεταρρύθμιση των αντιλήψεων που επικρατούν".
Αρχή έβδομη: Κάθε πρόοδος που έχει να κάνει με τον άνθρωπο δεν μπορεί παρά να περιλαμβάνει "την ανάπτυξη, συγχρόνως, της αυτονομίας του ατόμου, της συμμετοχής του στην κοινότητα και της συνείδησης του ότι ανήκει στο ανθρώπινο είδος". Επομένως, η ηθική προς την οποία οφείλει να προσανατολίζει σταθερά η εκπαιδευτική μας δοκιμασία, πρέπει να προβάλλει την ανθρωπότητα ως κοινή συνείδηση και, κυρίως, ως πλανητικό πεπρωμένο.
Ο Εντγκάρ Μορέν κατέθεσε την πρότασή του για τη δέουσα παιδεία του μέλλοντός μας στο πλαίσιο των σχετικών αναζητήσεων και συνακόλουθων εκδοτικών πρωτοβουλιών της UNESCO. Υπάρχει, άραγε, καλύτερη πρόταση για τον σχεδιασμό μιας εθνικής εκπαιδευτικής πολιτικής, που θα επιδιώκει τη μέγιστη δυνατή αξιοποίηση των γνωστικών μας κατακτήσεων;
http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_303595_03/02/2002_14697
Από το βιβλίο: " Η επιχείρηση του μέλλοντος" (ROWAN GIBSON) |
- …Έχουμε σχεδιάσει τα σχολεία μας με βάση την υπόρρητη παραδοχή ότι όλα τα προβλήματα στον κόσμο έχουν λυθεί και ότι ο δάσκαλος ξέρει τις απαντήσεις*. Έτσι η δουλειά του δασκάλου είναι να δώσει στους μαθητές το πρόβλημα, κατόπιν την απάντηση και, στην κυριολεξία, να τους βάλλει σε τάξη. Σύμφωνα με την δικιά μου άποψη για τον κόσμο, δηλαδή, το μελλοντικό κόσμο των συνεχών ασυνεχειών, τα προβλήματα δεν είναι δεδομένα. Πρέπει να επινοήσουμε τον κόσμο. Επομένως, η παραδοσιακή εκπαίδευση κινδυνεύει να καταστεί μη εκπαίδευση. Πολλές από τις παραδοχές που υποστήριζαν την εκπαίδευση που έλαβα εγώ στηριζόταν στην πεποίθηση ότι υπάρχουν κάποια πράγματα που μπορούμε να μάθουμε στον κόσμο και ότι, αν μάθουμε αυτά τα πράγματα, θα μπορέσουμε να ζήσουμε στον κόσμο με σιγουριά. Πιστεύω ότι πολλές από αυτές τις παραδοχές πρέπει να τις ξεμάθω…
- Πριν από την ανακάλυψη της τυπογραφίας, στις αρχές του δεκάτου πέμπτου αιώνα, ήμασταν υποχρεωμένοι να πιστεύουμε ότι οι θεσμοί όπως η μοναρχία και η Εκκλησία κατέχουν την γνώση. Ότι αυτοί οι θεσμοί ήταν, σε τελευταία ανάλυση, οι μόνες πηγές γνώσης και σοφίας που υπήρχαν. Στη συνέχεια, με την ανακάλυψη της τυπογραφίας, οι άνθρωποι μπορούσαν να διαβάσουν οι ίδιοι τη Βίβλο στη μητρική τους γλώσσα, στο σπίτι τους και μπορούσαν οι ίδιοι να αποφασίσουν το νόημα της ζωής, για την ηθική και κοινωνική τάξη. Ανακάλυψαν ότι πολλοί από τους παραδοσιακούς θεσμούς είχαν σαθρές βάσεις. Οι Βασιλείς και οι κληρικοί μετατράπηκαν ξαφνικά σε απλούς ανθρώπους, οι περισσότεροι από τους οποίους δεν ήταν καλύτεροι από τους απλούς ανθρώπους. Η ανακάλυψη αυτή ήταν πολύ συναρπαστική και οδήγησε τους ανθρώπους να γίνουν δημιουργικοί και επιχειρηματικοί. Έχουμε λοιπόν, την Αναγέννηση και όλα τα θετικά που συνεπάγεται.
- Ταυτοχρόνως
οι άνθρωποι έχουν απέκτησαν
μια έντονη αίσθηση
ανασφάλειας, μια έντονη
αίσθηση αβεβαιότητας, και
επακολούθησαν διαμάχες και
πόλεμοι αφού οι άνθρωποι
άρχισαν να ανταγωνίζονται για
την κατάληψη της εξουσίας που
είχε μείνει κενή. Νομίζω ότι
κάτι τέτοιο συμβαίνει στις
μέρες μας. Και ενώ τότε ο
καταλύτης ήταν η ανακάλυψη της
τυπογραφίας, σήμερα είναι οι
υπολογιστές, το διαδίκτυο και
τα CD-ROM.
(* σημείωση: το δυσάρεστο είναι ότι δεν είναι λίγοι οι δάσκαλοι που συμπεριφέρονται ωσάν να έχουν τις απαντήσεις για όλα…)
Τμήματα της συνέντευξης του Peter Drucker* (o γκουρού των γκουρού) ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ ------ 29/12/2001 σελ. 65 |
|
* Ο Peter Drucker είναι ο άνθρωπος που ανήγαγε το μάνατζμεντ σε φιλοσοφία, είναι 91 ετών και είθε να ζήσει πολλά χρόνια ακόμα, έχουμε πολλά να ωφεληθούμε από το πρωτότυπο και γόνιμο πνεύμα του. ============== |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου