Το νέο δόγμα του σόκ – πανδημία, ΜΜΕ και νέα παγκόσμια κατανομή πλούτου

 

Έχουν γραφεί τόσα για τον κορωνο-ιό και την επίδρασή σου σ’ όλες τις κοινωνικές εκφάνσεις, που  είναι ένα στοίχημα αν μπορεί κανείς να πει κανείς κάτι νέο, να δώσει μια άλλη θέαση αυτής της υπόθεσης και να φανεί έτσι χρήσιμος στην κατανόηση των όσων υφιστάμεθα. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ

H κανονικότητα για μια κοινωνία  είναι μια κατάσταση  δύσκολη να ορισθεί, αλλά με σιγουριά μπορεί να ορισθεί ως  μη κανονική  ότι ακολουθεί την έκρηξη ενός πολέμου. (Ακόμα και τα ακραία καιρικά φαινόμενα  είναι τμήμα της κανονικότητας…)

Η κρίση του κορωνο-ιού προσιδιάζει με πολεμική σύρραξη και δεν είναι περίεργο ότι από τις πρώτες εβδομάδες οξυδερκείς αναλυτές μίλησαν για επιπτώσεις  που μόνο ένας πόλεμος μπορεί να επιφέρει.  Και όπως σε ένα πόλεμο η έκτακτη κατάσταση διαρκεί και η κοινωνία βγαίνει σε ένα εντελώς νέο περιβάλλον, κοινωνικό, οικονομικό, νομικό έτσι και με το πέρας της κρίσης περιμένουμε βαθιές αλλαγές στις κοινωνίες.

Προς το παρόν είμαστε μετά την αρχική στιγμή t₁  στη χρονική στιγμή   t₂  χωρίς να έχουμε οδηγηθεί προς μια νέα κατάσταση ισορροπίας ή (σχεδόν ισορροπίας!), αφού απέχουμε από το να ορίσουμε την  τωρινή κατάσταση, ως κατάσταση ισορροπίας, ως κατάσταση κανονικότητας.

Είμαστε στον ιστορικό χρόνο που το φαινόμενο είναι ακόμα σε εξέλιξη και το μόνο που μπορούμε να κάνουμε – με τις πληροφορίες που έχουμε στη διάθεσή μας  – να καταγράφουμε μεταβολές γύρω μας.

Κατά πρώτον.

Είναι πρώτη φορά που οι κυβερνήσεις καλούνται να  πάρουν μέτρα απέναντι στον αόρατο εχθρό.  Η εξουσία με τον τρόπο αυτό αφαιρείται από τις Κυβερνήσεις – που μετατρέπονται σε εκτελεστικά όργανα.

Ερώτημα; Ποιός ορίζει τι είναι πανδημία, ποιος ορίζει το καθεστώς εξαίρεσης;

Μέχρι τώρα τουλάχιστον στη Δύση, οι όποιες αποφάσεις ήταν προϊόν συναίνεσης που προέκυπτε μετά από διάλογο. Τώρα οι αποφάσεις εμφανίζονται ως αδιαπραγμάτευτες αλήθειες από ένα ιερατείο το οποίο εν  τέλει δεν φέρει ευθύνη, αφού είναι έξω από κάθε έλεγχο.

Η απουσία συναίνεσης και ανοικτού διαλόγου στα μέσα και η  δαιμονοποίηση των   όποιων αντιρρήσεων έγινε κανόνας. Μάλιστα ένα μεγάλο μέσο επικοινωνίας κατάργησε τον λογαριασμό του προέδρου των ΗΠΑ, Τραμπ!  Και μόνο αυτή η κίνηση αποδεικνύει ότι η δύναμη κάποιων μέσων – εταιρειών. Και μόνο αυτή η συσσώρευση δύναμης σε εταιρείες κολοσσούς θα έπρεπε να ενεργοποιήσει νόμους  antitrast  και όμως δεν έγινε κεντρικό θέμα.

Αυτή η επιβολή του μονολεκτικού κόσμου δεν μπορεί παρά να εκληφθεί σας η είσοδός μας σε έναν νέο κόσμο, νέο πολιτιστικό πρότυπο, όπου δεν θα υπάρχει σύνθεση απόψεων, αλλά η επιβολή μιας αναντίρρητης πραγματικότητας.

Μιας πραγματικότητα που δεν επιδέχεται άλλης ανάγνωσης και οι όποιες αντιρρήσεις οφείλουν να παραμείνουν προσωπικές αφού η διακίνησή τους δεν επιτρέπεται, αφού: Τα τηλεοπτικά κανάλια δαιμονοποιούν  τους αντιρρησίες και τα social media  διαγράφουν απόψεις και λογαριασμούς.

Στη φάση αυτή ακόμα και η Επιστήμη φάνηκε να υποχωρεί. Έχουμε έτσι μια σοβαρή υποχώρηση της ελευθερίας αφού σε ένα χώρο όπως η Επιστήμη  όχι μόνο δεν υπάρχει η μονολεκτικότητα, αλλά η αντίθετη άποψη αν δεν επιβληθεί χρησιμεύει για να ενισχύσει την κυρίαρχη άποψη!

Ειδικά στη χώρα μας έχουμε ξαναζήσει αυτήν την επιβολή της μιας και μοναδικής λύσης. TINA = There Is No Alternative = Δεν υπάρχει άλλος δρόμος, δεν υπάρχει εναλλακτική λύση: Είναι  το όχημα με το οποίο επιβλήθηκε καθεστώς της τρόϊκας στη χώρα.

Ίδια και απαράλλακτη η χρήση του φόβου ως εργαλείο κάμψης των όποιων αντιστάσεων.

Η ίδια δοκιμασμένη τεχνική: Δόγμα του Σοκ και Δέους

Βασικές προϋποθέσεις για την εφαρμογή του δόγματος θεωρούνται:

1. η “σχεδόν ολική ή απόλυτη γνώση και κατανόηση των δυνάμεων του αντίπαλου, και του χώρου εμπλοκής
2. η “ταχύτητα και η επικαιρότητα” στην εφαρμογή του
3. η “επιχειρηματική λαμπρότητα” στην εκτέλεσή του και
4. ο απόλυτος (ή σχεδόν απόλυτος) “έλεγχος της διαχείρισης και εκτέλεσης του συνόλου των επιχειρήσεων στο χώρο εμπλοκής”.

Όλες οι παραπάνω προϋποθέσεις τηρήθηκαν για την επιβολή των μέτρων. Εδώ οι κοινωνίες δέχθηκαν την “επίθεση” και αφού είναι  χωρίς προστασία χάνουν ένα – ένα τις κοινωνικές κατακτήσεις  που με αίμα κέρδισαν οι προηγούμενες γενιές.

Αυτή τη φορά η ως απειλή περιγράφεται ένας ιός και αποδείχθηκε πως εκτός από τον πόλεμο υπάρχει και άλλος τρόπος επιβολής συνθηκών πολέμου στις κοινωνίες.

Το λεξιλόγιο πολεμικό, αφού ακούμε για αόρατο εχθρό.

Επιβάλλονται ατομικοί περιορισμοί και ολόκληροι τομείς της κοινωνίας νεκρώνονται.

Λένε ότι το πρώτο θύμα ενός πολέμου είναι η αλήθεια  και δεν θα μπορούσε τώρα να είναι διαφορετικά. Οι ενσωματωμένοι δημοσιογράφοι αφηγούνται μια κατάσταση  αλλά στο κοινό κυριαρχεί η καχυποψία αφού ήδη οι πολίτες δεν έχουν τα ΜΜΕ να σε υπόληψη.

Mε το “πάγωμα” της παγκόσμιας οικονομίας η απορρύθμιση που προκλήθηκε κατέστησε τις περισσότερες κυβερνήσεις υποχείρια των διεθνών οργανισμών.

Συνάμα μεγάλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα βρέθηκαν σε ισχυρότατη θέση, αφού αποφασίζουν πια πους θα “διασώσουν” και ποιους θ’ αφήσουν να πεθάνουν!

Δίνεται έτσι η δυνατότητα για δημιουργία μιας άλλης οικονομικής αρχιτεκτονικής στη βούληση του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου.

Ολόκληροι κλάδοι αλλάζουν χέρια (π.χ. αεροπορικές εταιρείες, εταιρείες τουριστικής βιομηχανίας, κ.ά.) Ολόκληροι επιχειρηματικοί τομείς διαλύονται δημιουργώντας χιλιάδες ανέργους.

Είναι μία καταστροφή που μόνο με πόλεμο θα μπορούσε να συμβεί. Έναν πόλεμο – καταστροφή που φαίνεται να έχει ανάγκη το οικονομικό σύστημα σαν εσωτερική ανάγκη!

Όταν όμως αλλάζει η οικονομία, η σκαλωσιά πάνω στην οποία οικοδομούνται οι κοινωνικές σχέσεις  αλλάζει και κοινωνία! Δίνεται έτσι μια ευκαιρία για αναδόμηση εκ βάθρων όλου του συστήματος διακυβέρνησης (εδώ χωράνε πολλά, μα πάρα πολλά!)

Όλα όσα βλέπουμε στη συνέχεια είχαν προβλεφθεί  σε μια προσομοίωση σαν αυτές που δίνει το εργαλείο Μonte Carlo. Φυσικά το “πείραμα” είναι  σε εξέλιξη και δυναμικό, αφού οι εκτελεστές μπορούν να παρεμβαίνουν και να κατευθύνουν τα πράγματα ανάλογα με τις αντιστάσεις που βρίσκουν.

Βρισκόμαστε  λοιπόν μπροστά σε ένα πρόβλημα.

Ένα πρόβλημα που μεγεθύνεται, αφού:

1. Τα ΜΜΕ και τα παπαγαλάκια τους έχουν μηδενική αξιοπιστία. Η δημοσιογραφία έχει εκπέσει στο ρόλο του “πληρωμένου πιστολιού”.
2. Η πολιτική εξουσία έχει αποδείξει ότι πρωτίστως ενδιαφέρεται να μην “τσαλακωθεί” η εικόνα της και “επένδυσε” στα ΜΜΕ να διαχειριστεί το πρόβλημα. Εκ των πραγμάτων φάνηκε ότι δεν ενδιαφέρεται  (δεν μπορεί;) να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της Δημόσιας Υγείας στη βάση του, αλλά επιμένει να κάνει “τηλεοπτική διαχείριση”, αθροίζοντας έτσι την τηλεοπτική ανυποληψία στις δικές της αστοχίες.

———

Και τώρα τι κάνουμε. Θα παίρνουμε αποφάσεις πάντα με το πιστόλι στον κρόταφο, επειδή είμαστε(;), μας έφεραν(;) σε καθεστώς έκτακτης ανάγκης; Μόλις όπως ανοίξαμε διάπλατα τις πόρτες για καταπάτηση δικαιωμάτων και κοινωνικών κατακτήσεων που αποκτήθηκαν με αίμα.

• Μήπως έτσι με τον ίδιο τρόπο του κατεπείγοντος, – “να μην χρεοκοπήσει η χώρα”- δεν καταλύθηκε το Σύνταγμα και όλες πρόνοιες προστασίας των πολιτών και του Δημόσιου συμφέροντος;

Γιατί να μην συμβαίνει  επανάληψη του ίδιου μοτίβου – σε μεγαλύτερη κλίμακα –  που μπορεί να οδηγήσει σε άλλες τραγωδίες;

Μήπως έχουμε μπει για τα καλά σε μια τυρβώδη ροή που η ανάγκη για αποφάσεις κάτω από πίεση θα διαδέχεται η μια την άλλη;

• Ποιος, ποιοι επιβάλλουν τον ρυθμό αυτό των μεταβολών και πως μπορεί οι κοινωνίες μπορούν να ανακτήσουν τον έλεγχο των εισροών (χρήμα, πληροφορία, κ.λ.π) για να επωφεληθούν απ’ αυτές τις αλλαγές αντί να συντριβούν;
• Που είναι τα θεσμικά αντίβαρα που θα μας βγάλουν από καθεστώς της εξαίρεσης;

Ή μήπως αυτός ο ρυθμός μεταβολής έχει επιβληθεί από την ίδια τη φύση του πολιτισμού που μετέχουμε, που τελικά φαίνεται να προχωράει χωρίς να μας ρωτάει.

Μήπως επιτρέψαμε, αναθρέψαμε δυνάμεις που μπορούν να παράγουν – επιβάλλουν γεγονότα παγκόσμια.

———–

Και έτσι μπαίνουμε στον πυρήνα του προβλήματος. Ποιος ορίζει την έκτακτη κατάσταση;

Το πρόβλημα της πανδημίας αντιμετωπίσθηκε μόνο ως τεχνικό, πιο πολύ μέσα από τις απαντήσεις των φαρμακοβιομηχανιών, ενώ το θέμα  είναι πρωτίστως κοινωνικό. Ακολουθήσαμε το δρόμο της Τεχνικής, αλλά φοβάμαι ότι δεν μπορεί μόνη της να αντιμετωπίσει τη συνθετότητα του προβλήματος…

Για ακόμα μια φορά η πολιτική και οι θεσμοί της εμφανίζονται να ακολουθούν τις εξελίξεις, για την ακρίβεια να σέρνονται, πίσω από τις τεχνικές και τεχνικούς, που εκ των πραγμάτων έχουν λειψή θέαση του όλου.

Φαίνεται ότι όλες οι εξουσίες αρέσκονται σε καταστάσεις έκτακτες, σε καταστάσεις εξαίρεσης, αφού έτσι το ενδιαφέρον είναι μονοθεματικό και η όποια κριτική προσκρούει στο: “δεν είναι ώρα για τέτοια! Υπάρχουν άλλα επείγοντα να αντιμετωπίσουμε!”. Με τον τρόπο αυτό η εξουσία μπαίνει στον πειρασμό να λειτουργεί αυθαίρετα …αφού οι έκτακτες καταστάσεις και το καθεστώς εξαίρεσης το επιτρέπει. Φοβάμαι ότι σιγά- σιγά, αλλά σταθερά η εξουσία γίνεται πιο αυθαίρετη  και ο πολιτικός …ηγέτης δεν τόχει σε τίποτα να εμφανισθεί κάποια στιγμή με το πηλίκιο ή κάτι τέτοιο (για να την ακρίβεια θα το έχει αλλά δεν θα το φοράει!). “Είμαστε εξουσία, διατί να το κρύψωμεν  άλλωστε!”

Να γιατί χρειάζονται θεσμοί ισχυροί για να μας προστατεύουν από  “λάθος συναγερμούς¨ που απλά είναι ένα πρόσχημα για να  φυτευτεί στο σβέρκο μας μια καραμπινάτη  δικτατορία που θα δηλώνει και από πάνω “απαραίτητη”,  αφού έρχεται για να μας σώσει από τον …”κακό εαυτό μας”.

Ώρα να ξεδοντιασθούν τα ΜΜΕ. Να ξαναδούμε το θέμα της ιδιωτικής τηλεόρασης από την αρχή και να δημιουργηθούν παράλληλες δομές κρίσης του όλου πλαισίου της λειτουργίας τους.  Αποδείχθηκαν πιο επικίνδυνα και από στρατούς.

Αντώνιος Γκούτσιας, Φυσικός – Συγγραφέας

new-economy.gr

(Το άρθρο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά την  10η-Απριλίου - 2022 στο  new-economy.gr)