Για την κυβέρνηση, η οποία τα τελευταία μνημονιακά χρόνια τελεί υπό αξιολογική φρενίδιτα, ανάγοντας τις διαδικασίες αξιολόγησης σε μοχλό αναδιοργάνωσης του κράτους και ανόρθωσης της οικονομίας, το συγκεκριμένο αποτέλεσμα ήταν αρκετά οδυνηρό. Αν η αξιολόγηση αφορούσε τα πανεπιστήμια, το χτύπημα θα ήταν ελαφρύτερο, καθότι η όποια κακή κατάσταση των πανεπιστημίων θα μπορούσε εύκολα ν' αποδοθεί στον ΣΥΡΙΖΑ. Για την πρωτοβάθμια όμως εκπαίδευση δύσκολα θα μπορούσε να πείσει την κοινή γνώμη ότι ο ΣΥΡΙΖΑ για χρόνια εκπαίδευε μυστικά, ταξιαρχίες δεκάχρονων σαμποτέρ ενάντια στις κυβερνητικές εκπαιδευτικές πολιτικές.
Για την αξιολόγηση, ως κατ' εξοχήν νεοφιλελεύθερο ιδεολόγημα και για την εφαρμογή της στην κατάταξη των πανεπιστημίων έχουμε ασχοληθεί στο παρελθόν, ουκ ολίγες φορές. Δείτε για παράδειγμα "Το Ιδεολόγηματης Αξιοκρατίας", "Το Ιδεολόγημα της Αξιοκρατίας και η Αναπαραγωγή των Ελίτ", "Το Λυκόφως των Ελίτ", "Αξιολόγηση των Μηχανισμών Αξιολόγησης των Πανεπιστημίων" κ.ά. Επίσης, σε παλιότερα σημειώματα, αναλύοντας τις αιτιακές σχέσεις ανάμεσα στην οικονομική ανάπτυξη και την ποιότητα της εκπαίδευσης, είχαμε επισημάνει ότι η οικονομική ανάπτυξη αποτελεί προϋπόθεση για τη βελτίωση του εκπαιδευτικού αποτελέσματος και όχι το ανάποδο. Επομένως, όσοι ελπίζουν ότι στην Ελλάδα θα χτυπήσουμε πρωτιές εν μέσω παρατεταμένης και βαθιάς ύφεσης, εν μέσω σήψης και παρακμής, απελπισίας και εθνικής κατάθλιψης, μάλλον δεν ξέρουν τι τους γίνεται.
Για να έρθουμε στην Κορέα, φαντάζομαι ότι πολλοί είναι αυτοί που λιγουρεύονται τις πρωτιές των μαθητών της. Κι άλλοι τόσοι ετοιμάζουν τις βαλίτσες τους για να δουν από κοντά το θαύμα στη γέννησή του. Θα τους απαλλάξουμε και από τον κόπο και τα έξοδα. Το εκπαιδευτικό σύστημα της Κορέας είναι ένα από τα πιο αμείλικτα, ανταγωνιστικά και εξοντωτικά συστήματα στον κόσμο. Και δεν είναι δικό μου το συμπέρασμα, αλλά μεταξύ άλλων και του Economist, των Financial Times, της Wall Street Journal, κ.ά εφημερίδων, που το έχουν στηλιτεύσει αρκετές φορές μέσα από τις σελίδες τους και με τρόπο ιδιαίτερα αιχμηρό.
Πατάει δε σε δυο πυλώνες, αφ' ενός στην γονεϊκή ιδεοληψία με την ανώτατη εκπαίδευση σε ποσοστό 93%, και αφ΄ετέρου στη μονοπώληση των καλών θέσεων εργασίας από τα chaebol, τις τεράστιες δηλαδή οικογενειακές επιχειρήσεις του τύπου Hyundai, Samsung κ.ά. Τα chaebol προσφέρουν μόνιμες και καλοπληρωμένες θέσεις εργασίας, προστατευτικό περιβάλλον, πολλές επιπλέον παροχές, όπως χρηματοδότηση των πανεπιστημιακών σπουδών των παιδιών των υπαλλήλων, μα πάνω απ' όλα prestige. Για τους παραπάνω λόγους ο ανταγωνισμός για μια τέτοια θέση είναι μεγάλος. Ένα υποψήφιος όμως, θα πρέπει προηγουμένως να έχει επιβιώσει ενός έτερου ανταγωνισμού για την εισαγωγή σε ένα καλό πανεπιστήμιο, η αποφοίτηση από το οποίο αποτελεί προϋπόθεση για να συμπεριληφθεί στις λίστες επιλογής του υπεύθυνου ανθρώπινου κεφαλαίου κάποιου chaebol.
- Έτσι τα παιδιά από μικρές ηλικίες σπρώχνονται από τους φιλόδοξους γονείς τους, κυρίως τις μάνες, σε ένα δωδεκαετές σκληρό ράλι με μόνο στόχο να πετύχουν στις μια-και-έξω πανκορεατικές εξετάσεις εισαγωγής στα πανεπιστήμια. Οι μέρες των εξετάσεων απαιτούν συστράτευση όλων των κορεατών. Για παράδειγμα, ματαιώνονται όλες οι πτήσεις, ώστε να μην αποσπάται η προσοχή όσων μαθητών δίνουν προφορικές εξετάσεις. Επίσης τα οχήματα της τροχαίας και τα ασθενοφόρα βρίσκονται σε επιφυλακή για να μεταφέρουν στα εξεταστικά κέντρα τους αργοπορημένους μαθητές.
Ένας τυπικός μαθητής μένει στο σχολείο από τις 8 το πρωί μέχρι τις 4 το απόγευμα. Οι βιβλιοθήκες μένουν ανοιχτές ως τις 11 το βράδυ και τα δημόσια σχολεία παρέχουν απογευματινή ενισχυτική διδασκαλία. Η μεγάλη πλειοψηφία όμως, μετά το πέρας των κανονικών μαθημάτων καταφεύγει αντί υψηλών διδάκτρων, σε ιδιωτικά σχολεία-φροντιστήρια, τα hagwons τα οποία παίζουν και τον κυριότερο ρόλο. Στην προσπάθειά τους οι κυβερνήσεις να κατεβάσουν τον πυρετό, είχαν απαγορεύσει το 2008 την ιδιωτική εξωσχολική εκπαίδευση, αλλά αυτό που κατάφεραν ήταν να την κάνουν ・μαύρη・ Ένα άλλο μέτρο στο οποίο είχαν καταφύγει ήταν να επιβάλλουν απαγόρευση της κυκλοφορίας των μαθητών μετά τις 10 το βράδυ, άλλα κι αυτό δεν κατέβασε τη θερμοκρασία. Το 2000 με δικαστική απόφαση, η απαγόρευση κηρύχτηκε αντισυνταγματική και τα hagwons ξαναβγήκαν στο φως της μέρας δικαιωμένα. Και ξαναγέμισαν με πιο πολλούς μαθητές αυτή τη φορά. Αν βγάλουμε τις υποχρεωτικές ώρες στο σχολείο και τις απαραίτητες ώρες στο φροντιστήριο μένουν άλλες 10 περίπου ώρες τις οποίες ο μαθητής αφιερώνει στο διάβασμα. Είναι τόσο δε ανταγωνιστική η κοινωνία, που αν ένας μαθητής πιαστεί να διαβάζει 10 ώρες ημερησίως, αυτομάτως το ίδιο θα κάνουν και οι υπόλοιποι για να μη μείνουν πίσω. Επιπλέον, το υπουργείο παιδείας καταστρώνει συμπληρωματικά προγράμματα και παραδόσεις οι οποίες μεταδίδονται από την τηλεόραση, για ακόμα ένα χεράκι ενίσχυσης, αν όλα τα προηγούμενα φανούν ανεπαρκή.
Φυσικό είναι ότι κάτω από τέτοια πίεση οι μαθητές στην Κορέα να παρουσιάζουν τα μεγαλύτερα ποσοστά αυτοκτονιών στον κόσμο. Σύμφωνα με μια δημοσκόπησα ένας στους τέσσερεις μαθητές σκέφτηκε κάποια στιγμή ν' αυτοκτονήσει. Κατ' άλλη, η αναλογία πέφτει στους ένας στους οκτώ. Αλλά κι αυτό το νούμερο μόνο παρηγοριά δεν φέρνει.
Πώς όμως θ' αξιολογούσε κάποιος σώφρων το εκπαιδευτικό σύστημα της Κορέας πέρα από το μετρίδι των εξετάσεων και των multiple choice tests; Κοινή πεποίθηση είναι ότι οι μαθητές γίνονται ξεφτέρια μεν, αλλά στην παπαγαλία και στη συλλογή βαθμών και πιστοποιητικών. Ό,τι μαθαίνουν, το μαθαίνουν επιδερμικά, δεν εμβαθύνουν, γιατί δεν είναι αυτός ο στόχος, δεν ασχολούνται με οποιαδήποτε άλλη γνώση που δεν μετράει στις εισαγωγικές εξετάσεις, και τελικά δεν αποκτούν δεξιότητες για να ανταγωνιστούν σε μια παγκόσμια αγορά.
- Το πρόβλημα, όπως αναφέραμε και στην αρχή είναι η δυστοπική αγορά εργασίας, στην οποία και οφείλεται αυτός ο θανατηφόρος ανταγωνισμός. Πέρα από τα chaebol δεν υπάρχει μια ανταγωνιστική και διευρυμένη αγορά εργασίας για να απορροφήσει τους τεράστιους αριθμούς αυτών που αποφοιτούν από τα πανεπιστήμια. Παρεμπιπτόντως, το 80% περίπου των αποφοίτων της μέσης εκπαίδευσης εισάγεται σε κάποια πανεπιστημιακή σχολή. Επιπλέον, η κοινωνία εμφανίζεται ιδιαίτερα σκληρή σε όσους επιλέγουν να σπουδάσουν με το δικό τους ρυθμό. Το συγχωροχάρτι έχει ημερομηνία λήξης τα 25. Όσοι βρουν δουλειά μέχρι αυτή την ηλικία, έχει καλώς, διαφορετικά τους τρώει η μαρμάγκα. Κανένα chaebol δεν θα γυρίσει να σε κοιτάξει.
- Μια άλλη σοβαρή επίπτωση της φρενίτιδας των κορεατών γονέων με την εκπαίδευση είναι η μείωση των γεννήσεων, για το λόγο ότι η εκπαιδευση κοστίζει ακριβά και το οικογενειακό εισόδημα σπανίως φτάνει για περισσότερατου ενός παιδιά. Έχει βρεθεί ότι η υπογεννητικότητα είναι μεγαλύτερη σε περιοχές όπου οι γονείς ξοδεύουν και τα περισσότερα.
- Κοινή συνισταμένη είναι οι γονικές φιλοδοξίες για κοινωνική ανέλιξη, τουλάχιστον μέχρι πρόσφατα, η παραπαιδεία, τα φροντιστήρια, η παπαγαλία, η βαθμοθηρία, οι πανελλαδικές κ.λ.π. Το ερώτημα όμως που γεννάται είναι γιατί τότε τα νοτιοκορεατόπουλα έρχονται πρώτα και τα ελληνόπουλα τελευταία. Μια απάντηση είναι ότι τα νοτιοκορεατόπουλα είναι περισσότερο αφοσιωμένα, στοχοπροσηλωμένα, πειθαρχημένα και απερίσπαστα. Εδώ μεγάλο ρόλο παίζει και η περιρρέουσα ασιατική κουλτούρα που έρχεται σε αντίθεση με την πιο χαλαρή μεσογειακή.
Μια άλλη είναι ότι υπάρχει μεγάλος ανταγωνισμός ανάμεσα στα ιδιωτικά φροντιστήρια όσον αφορά το κηνύγι δασκάλων με ιδιαίτερες διδακτικές ικανότητες, τους οποίους και ακριβοπληρώνουν. Για να πάρουμε μια γεύση του τζίρου και της έκτασης της ιδιωτικής παραπαιδείας, αρκεί να αναφέρουμε ότι επενδύσεις στον τομέα αυτό έχουν κάνει η Goldman Sachs, η A.I.G. και η Carlyle.
- Επιπλέον, ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον συμπέρασμα που βγαίνει από τα παραπάνω είναι ότι η αξιολόγηση μέσω των εν λόγω διεθνών tests δεν μπορεί να πιάσει τις ποιότητες της εκπαιδευτικής διαδικασίας, οι οποίες είναι και οι μόνες που έχουν και κοινωνικό όφελος. Όλα τ' άλλα είναι πουκάμισα αδειανά...
---------
Blogger: Mε την ευκαιρία μην ξεχάσετε να δείτε κι' αυτό σχετικά με την αξιολόγηση:
Μια από τις λέξεις που υπερίπταται εσχάτως πάνω από τις κεφαλές μας, ευγενής και αυτή ως προς την καταγωγή, και υπεράνω υποψίας ως προς τις προθέσεις της, μια λέξη φετίχ και μαγική, που σε αντικατάσταση άλλων που έχουν πια χρεοκοπήσει, εισβάλλει αμόλυντη κι αγνή για να γεννήσει προσδοκίες και ν’ αναπτερώσει τις ελπίδες των απανταχού απελπισμένων είναι και η λέξη Αξιοκρατία.
Μια λέξη δηλαδή που ευαγγελίζεται την αντικατάσταση των Αχρήστων εις την κεφαλήν της χώρας, υπό των Αρίστων.
Με σκοπό να διερευνήσουμε το περιεχόμενο της λέξης «άξιος» ας θέσουμε μερικά αυτονόητα ερωτήματα:
1. Στην υποθετική περίπτωση που μια πολιτεία θα διοικείται από τους αρίστους, με ποιο τρόπο θα αποφευχθεί ο κίνδυνος να καταλήξει η εξουσία αλαζονική και ολοκληρωτική και να οδηγηθεί η κοινωνία στη λατρεία των ικανών και στην περιφρόνηση των φτωχών σαν ανίκανων;
2. Πόσο είναι δυνατό η διακυβέρνηση μιας χώρας να στηρίζεται σε ηθικές και όχι σε πολιτικές προτάσεις, Αν και η έκκληση στην αξιοκρατία είναι ελκυστική και επιθυμητή προοπτική, (κανείς δεν αντιλέγει σε αυτό), εν τούτοις μπορεί να γίνει καταστροφική αν καταστεί κεντρική πολιτική πρόταση.
3. Πώς διασφαλίζεται ότι αυτοί που θα επιλεγούν σαν άριστοι λόγω ικανοτήτων, δεν θα συλλέγονται από τα ήδη προνομιούχα και εξουσιαστικά στρώματα;
4. Πώς μπορεί να οριστεί με αξιοπιστία η «αξιοσύνη», εν μέσω μάλιστα ιδιαιτέρως στρεβλών καιρών, όταν το «άξιο» ταυτίζεται μονοσήμαντο με το «εμπορικά άξιο», αυτό δηλαδή που καταφέρνει να μεγιστοποιεί το κέρδος και να μειώνει τις απώλειες, χρημάτων βεβαίως και όχι ανθρώπων;
Όπως θα δούμε, οι «άριστοι», με την έννοια των κατόχων υψηλότερου εκπαιδευτικού κεφαλαίου, δεν προέρχονται από τον τυχαίο πληθυσμό, αλλά από τα προνομιούχα κατά κύριο λόγο στρώματα.
Η αντικατάσταση της κληρονομικής αριστοκρατίας από μια φυσική αριστοκρατία που δεν θα βασιζόταν στην καταγωγή αλλά στο ταλέντο, ήταν ένα από τα οράματα του Τζέφερσον. Θεωρούσε ότι μέσω της εκπαίδευσης, με την παροχή δηλαδή ίσων εκπαιδευτικών ευκαιριών θα επιτυγχανόταν η κοινωνική κινητικότητα, από τα βασικά χαρακτηριστικά της δημοκρατίας και ότι θα δινόταν η ευκαιρία σε παιδιά από μη προνομιούχα στρώματα να φτάσουν σε υψηλά αξιώματα. Αυτό όμως από μόνο του δεν θα ήταν αρκετό αλλά θα έπρεπε να συνεπικουρείται από σκληρή εργασία και ηθική συμπεριφορά. Όλα αυτά τα στοιχεία δηλαδή, που συγκροτούσαν το αμερικανικό όνειρο.
Η πραγματικότητα όμως ακόμα και στον πλέον αδαή, παρουσιάζεται εντελώς διαφορετική, μιας και οι κοινωνικές και οικονομικές αφετηρίες παραμένοντας άνισες, προδικάζουν δυστυχώς και ένα άνισο αποτέλεσμα. Αυτή τη φορά δεν θα παραθέσω πίνακες με το ποσοστό των παιδιών των χαμηλών στρωμάτων που εισάγονται σε σχολές υψηλής ζήτησης, σε σχέση με τα παιδιά των υψηλότερων στρωμάτων, γιατί νομίζω ότι αποτελεί κοινή κατακτημένη γνώση. Ούτε ότι οι απόφοιτοι των ακριβών ιδιωτικών σχολείων καταλαμβάνουν και τις περισσότερες θέσεις των ελίτ πανεπιστημίων, αυτό το τελευταίο από έρευνα στην Αγγλία, οι οποίοι με τη σειρά τους καταλαμβάνουν και τις περισσότερες διευθυντικές θέσεις.
Αν η αξιοσύνη ταυτίζεται με την καλή εκπαίδευση και την αποτελεσματικότητα στη διοίκηση, τότε πού θα κατατάσσαμε τα golden boys; (προτού φυσικά εμφανιστεί η κρίση). Οι διοικητές που εξασφάλιζαν απρόσκοπτη κερδοφορία και ανάπτυξη για τις επιχειρήσεις τους, με παράλληλες αήθεις για μας τους κοινούς θνητούς πρακτικές, όπως εκμετάλλευση παιδιών, απολύσεις, κ.λ.π., δεν θα κατατάσσονταν κι αυτοί στους αρίστους;
Το ιδεολόγημα της αξιοκρατίας, διότι περί αυτού πρόκειται, δρα έτσι ώστε να δικαιολογεί την ανισότητα. Σε μια κοινωνία ανισοτήτων για να υπάρξει σταθερότητα, αυτοί που κατέχουν θα πρέπει να πείσουν αυτούς που δεν κατέχουν ότι καλώς δεν κατέχουν, διότι αυτό είναι το δίκαιο, και ότι αυτό υπαγορεύει η φυσική τάξη των πραγμάτων, σύμφωνα με την οποία οι πλέον προικισμένοι (ταλαντούχοι), οι πλέον μορφωμένοι, οι πλέον σκληρά εργαζόμενοι και οι πλέον ηθικοί είναι αυτοί που θα πάνε μπροστά. Μπορεί να μην ξεκινάνε όλη από την ίδια αφετηρία αλλά είναι στο χέρι τους να πετύχουν. Οι ιδεολογίες της ανισότητας πείθουν χωρίς να είναι κατ’ ανάγκην αληθινές, όπως π.χ. ήταν παλιότερα οι ιδεολογίες για την κατωτερότητα των μαύρων και των γυναικών.
Το ιδεολόγημα της αξιοκρατίας στηρίζεται στη φυσική ανισότητα των ανθρώπων για να δικαιολογήσει το αποτέλεσμα της παρατηρούμενης ανισότητας που φυσικά είναι πολλαπλάσιο και δεν προκύπτει από την ατομική ανωτερότητα.
Το πρόβλημα με την απλή αναφορά στην αξιοκρατία είναι ότι αποσιωπούνται όλοι οι άλλοι λόγοι για τους οποίους κάποιος καταλήγει στα ανώτερα στρώματα και οι οποίοι μπορεί να είναι η κληρονομιά της τάξης ή του κατάλληλου περιβάλλοντος γνωριμιών, η τύχη ή άλλες παράμετροι πέρα από κάθε ατομικό έλεγχο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου